آرشیف فصلنامه علمی-پژوهشی علوم انسانی

در دنیای امروز، دانایی یکی از محور‌ها و شاخص‌های اصلی پیشرفت و تعالی هر جامعه به شمار می‌رود. سنجش سطح دانایی به میزان تولید و مصرف اطلاعات و گسترش دانایی به دسترسی سریع و آسان به منابع علمی موثق وابسته است. نوع و سطح فعالیت‌های پژوهشی یکی از شاخص‌های اصلی توسعه و پیشرفت محسوب می‌شود.

به یک معنا، موفقیت در تمام فعالیت‌های مربوط به توسعه صنایع، کشاورزی، خدمات و… به گونه‌ای به گسترش فعالیت‌های پژوهشی بستگی دارد. در واقع پژوهش یکی از محورهای مهمی است که ضامن پیشرفت و توسعه پایدار در هر کشور به شمار می‌آید.

از اینرو، موفقیت وتوسعه پژوهش درهرجامعه نیازمند گسترش رویکرد پژوهشی(پژوهش مدار) درآن جامعه است. در رویکرد پژوهش­مدار ازیافته­‌های پژوهش­های قبلی برای بهبود وضع موجود استفاده موثری به عمل می­آید. اولین گام برای بستر سازی تولید علم و حرکت به سمت انکشاف و توسعه در ابعاد مختلف آن، این است که فرهنگ پژوهش در محیط های آموزشی به صورت فرهنگ نهادینه تبدیل شود. برنامه ها و طرح های آموزشی در دانشگاه ها و مراکز تعلیم و تربیه باید بر اساس حرکت موازی و توأمان آموزش و پژوهش، تدوین و اجرا گردد، سیستم آموزشی بیگانه با فعالیت­ و دورنمای پژوهشی نه تنها حرکت­های توسعه محور را جهت نمی­دهد بلکه خود چالشی بحران ساز فراروی توسعه کشور محسوب می­گردد.

متاسفانه، نظام تحصیلات عالی در افغانستان اعم از دولتی و خصوصی نه برای پژوهش بلکه برای آموزش سازماندهی شده‌اند. در این مراکز، همه چیز براساس آموزش برنامه‌ریزی شده و حول محور آموزش می‌چرخد. تقریباً تمامی کادر علمی دانشگاه‌های افغانستان آموزشی هستند، آن­ها اغلب نیاز آموزشی دیپارتمنت مربوطه را برآورده می‌نمایند و اغلب انگیزه و فرصتی برای پژوهش ندارند. در چنین شرایطی لازم است اولیای دانشگاه‌ها با تشویق و تسهیل امور مربوط به پژوهش و سیاست‌گزاری‌های مناسب، انگیزه پرداختن به امور پژوهشی را به موازات آموزش تقویت کنند.

دانشگاه خاتم النبیین(ص) از همان آوان تأسیس به این مهم توجه داشته و رسالت اصلی خود را “تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص در سطح جهانی و تولید علم و دانش به‌منظور کمک به توسعه‌ی پایدار کشور”  تعریف کرده است، بدیهی است که نه تولید علم و نه تربیت نیروی مختصص بدون اهتمام جدی به امر پژوهش صورت نمی­گیرد. بدین­ منظور، آمریت تحقیقات علمی را با اهدافی که زمینه رسیدن به چنین رسالتی را فراهم می­سازد، در ساختار تشکیلاتی خود در نظر گرفته است.