ریاست تحقیقات
در دنیای امروز، دانایی یکی از محور‌ها و شاخص‌های اصلی پیشرفت و تعالی هر جامعه به شمار می‌رود. سنجش سطح دانایی به میزان تولید و مصرف اطلاعات و گسترش دانایی به دسترسی سریع و آسان به منابع علمی موثق وابسته است. نوع و سطح فعالیتهای پژوهشی یکی از شاخص‌های اصلی توسعه و پیشرفت محسوب می‌شود.
به یک معنا، موفقیت در تمام فعالیتهای مربوط به توسعه صنایع، کشاورزی، خدمات و… به گونه‌ای به گسترش فعالیتهای پژوهشی بستگی دارد. در واقع پژوهش یکی از محورهای مهمی است که ضامن پیشرفت و توسعه پایدار در هر کشور به شمار میآید.
از اینرو، موفقیت وتوسعه پژوهش درهرجامعه نیازمند گسترش رویکرد پژوهشی(پژوهش مدار) درآن جامعه است. در رویکرد پژوهشمدار ازیافته‌های پژوهشهای قبلی برای بهبود وضع موجود استفاده موثری به عمل میآید. اولین گام برای بستر سازی تولید علم و حرکت به سمت انکشاف و توسعه در ابعاد مختلف آن، این است که فرهنگ پژوهش در محیط های آموزشی به صورت فرهنگ نهادینه تبدیل شود. برنامه ها و طرح های آموزشی در دانشگاه ها و مراکز تعلیم و تربیه باید بر اساس حرکت موازی و توأمان آموزش و پژوهش، تدوین و اجرا گردد، سیستم آموزشی بیگانه با فعالیت و دورنمای پژوهشی نه تنها حرکتهای توسعه محور را جهت نمیدهد بلکه خود چالشی بحران ساز فراروی توسعه کشور محسوب میگردد.
متاسفانه، نظام تحصیلات عالی در افغانستان اعم از دولتی و خصوصی نه برای پژوهش بلکه برای آموزش سازماندهي شده‌اند. در این مراکز، همه چيز براساس آموزش برنامه‌ريزي شده و حول محور آموزش مي‌چرخد. تقريباً تمامي کادر علمي دانشگاه‌هاي افغانستان آموزشي هستند، آنها اغلب نياز آموزشي دیپارتمنت مربوطه را برآورده مي‌نمايند و اغلب انگیزه و فرصتی برای پژوهش ندارند. در چنين شرايطي لازم است اولیای دانشگاه‌ها با تشويق و تسهيل امور مربوط به پژوهش و سياست‌گزاري‌هاي مناسب، انگيزه پرداختن به امور پژوهشي را به موازات آموزش تقويت كنند.
دانشگاه خاتم النبیین(ص) از همان آوان تأسیس به این مهم توجه داشته و رسالت اصلی خود را “تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص در سطح جهانی و تولید علم و دانش به‌منظور کمک به توسعه‌ی پایدار کشور” تعریف کرده است، بدیهی است که نه تولید علم و نه تربیت نیروی مختصص بدون اهتمام جدی به امر پژوهش صورت نمیگیرد. بدین منظور، ریاست تحقیقات علمی را با اهدافی که زمینه رسیدن به چنین رسالتی را فراهم میسازد، در ساختار تشکیلاتی خود در نظر گرفته است.
- اهداف
۱- ارتقاء فعالیت های پژوهشی و بستر سازی برای تولید آثار علمی متناسب با اولویتهای پژوهشی دانشگاه و نیازمندی های کشور؛
۲- کمک به توسعه علمی و فرهنگی کشور از طریق تولید آثار علمی و همکاری با نهادها و مراکز پژوهشی و آکادمیک داخل و خارج از کشور؛
۳- ایجاد تسهیلات لازم به منظور تسریع در روند اجرایی فعالیتهای پژوهشی؛
۴- سازماندهی و هدفمند نمودن پایان نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی متناسب با معیارهای علمی و نیاز مندیهای کشور؛
۵- ایجاد زمینه انجام فعالیتهای علمی مشترک با سایر سازمانها؛
۶- ارتقای سطح علمی اساتید و دانشجویان دانشگاه در رشته‌های مرتبط از طریق فعالیتهای پژوهشی؛
- وظایف و اختیارات
۱- تدوین آیین نامه، شیوه نامه‌ها و برنامه های مختلف پژوهشی بر اساس استراتژی و اهداف پژوهشی دانشگاه؛
۲- شناسایی و بررسی نیازهای پژوهشی دانشگاه؛
۳- تهیه و تدوین متون درسی مورد نیاز دانشگاه؛
۴- تهیه و اجرای طرح‌های پژوهشی به منظور تحقق اهداف دانشگاه؛
۵- جذب کادر پژوهشی از میان افراد مختصص و دارای سابقه و توان پژوهشی؛
۶- انتشار مجله( تخصصی و دانشجویی)، کتاب‌های علمی، متون درسی، جزوه‌های آموزشی و تولید نرم‌افزار متناسب با نیازها و اهداف دانشگاه طبق ضوابط و مقررات مربوطه؛
۷- برگزاری نشست‌ها و همایش‌های علمی با رعایت ضوابط و مقررات مربوطه؛
۸- تعیین خط مشی و برنامه‌های پژوهشی دانشگاه در چارچوب سیاست‌ها و مصوبات دانشگاه؛
۹- ارزیابی نتایج فعالیتهای علمی و پژوهشی دانشگاه؛
۱۰- پیشنهاد تأسیس و انحلال گروه‌های پژوهشی و ارایه آن به شورای عالی برای طی مراحل قانونی؛
۱۱- بررسی و تصویب برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت، کارهای آموزشی، همایشها و بازدیدهای علمی؛
۱۲- برنامه ریزی برای فرصت های مطالعاتی اعضای کادر علمی دانشگاه؛
- مهمترین فعالیتها
ازجمله فعالیتهای صورت گرفته در حوزه‌ی این ریاست در عرصه‌های؛ چاپ و نشر کتاب، مجلات علمی- پژوهشی، همایشها و نشست‌ها را می‌توان گزیده وار اینگونه مورد اشاره قرار داد:
الف) کتابها
- افغانستان و جهانی شدن : دکتر عبدالقیوم سجادی
- مبانی تئوریک احزاب در اسلام: دکتر عبدالقیوم سجادی
- گفتمان اسلام سیاسی و جهانی‌شدن: دکتر عبدالقیوم سجادی
- پارلمان و قانونگذاری: دکتر عبدالقیوم سجادی
- جامعه شناسی سیاسی افغانستان: دکتر عبدالقیوم سجادی
- حقوق اساسی جمهوری اسلامی افغانستان: دکتر عبدالعلی محمدی
- حقوق اداری افغانستان: دکتر عبدالعلی محمدی
- حقوق بشر و آزادیهای اساسی: دکتر محمدقاسم الیاسی
- اهل‌بیت از دیدگاه ابوحنیفه: دکتر شفق خواتی
- این آمریت همچنین برای سال آینده حد اقل ۱۱ عنوان کتاب را در رشته‌های علوم انسانی و پزشکی آماده چاپ دارد که به جامعه علمی کشور تقدیم خواهد کرد.
ب) مجلات علمی- پژوهشی
مجلات علمی- پژوهشی دانشگاه خاتم النبیین(ص) در رشته‌های علوم انسانی، علوم پزشکی و علوم فنی به فصلنامه منتشر میگردد.
ج) همایشها و سمینارهای علمی
این آمریت همایشها و نشستهای علمی فراوانی را برگزار نموده که به مواردی از آن اشاره میگردد:
- همایش بررسی وضعیت صحت روانی افغانستان از سوی دانشکده طب؛
- همایش علمی بازخوانی اندیشه سید جمال‌الدین افغانی؛
- همایش گفتمان اعتدال در اندیشه اسلامی؛
- سمینار تک کرسی شدن نظام انتخابات در افغانستان؛
- سمینار جریان روشن‌فکری دینی در افغانستان؛
- سمینار حکومتداری خوب در افغانستان؛ چالشها و راهکارها؛
- سمینار انسان و محیط زیست؛
- سمینار “علل وراه های پیشگیری از دیابت”؛
- سمینار سنت و تجدد؛
- سمینار توسعه و نوسازی در افغانستان؛
- نقد و بررسی قانون احوال شخصیه اهل تشیع در افغانستان؛
- استراتژی مناسب برای توسعه اقتصادی افغانستان