پس از قرائت قرآن کریم و پخش سرود ملی کشور، جناب آقای دکتر یوسف موسوی معاونت محترم تدریسی دانشگاه، ضمن اظهار سپاس از حضور گرم مهمنان در این سمینار به بررسی دقیق و علمی تک‌کرسی شدن نظام انتخاباتی تاکید نمود.
جناب آقای دکتر عبداللطیف سجادی رییس محترم دانشکده‌ی فقه و حقوق دانشگاه خاتم‌النبیین (ص) با توجه ماده‌ی ۸۳ قانون اساسی کشور، بحث تک‌کرسی شدن و مسائل ناشی از آن را مطرح نمود.
آقای سرور دانش معاون ریاست جمهوری به‌عنوان سخنران و مهمان میز گرد این سمینار به‌منظور کالبد شکافی طرح تغییر نظام انتخابات پارلمانی ساده (رأی غیر قابل انتقال) به نظام انتخاباتی پارلمانی تک‌کرسی (تک گزینه‌ای) در جمعی از استادان دانشگاه و دانشجویان گفت که این طرح تنها به‌عنوان طرح بدیل نظام انتخاباتی فعلی ارایه شده که تا هنوز به تصویب نرسیده است.
آقای دانش تصریح کرد که بحث و تبادل نظر روی طرح تغییر نظام انتخاباتی به نظام انتخابات پارلمانی تک‌کرسی ادامه دارد که نه به پخته‌گی کامل رسیده و نه توافقی روی آن صورت گرفته است.
وی از میان ده نوع نظام انتخابات پارلمانی رایج در جهان، سه خانواده‌ی آن را مطابق شرایط اجتماعی و سیاسی افغانستان در این بحث علمی توضیح داد. این سه نوع نظام انتخاباتی عبارتند از:
۱. نظام اکثریتی ساده (نخست گزینی) با تأکید روی معیارعدالت که نظام تک‌کرسی هم در این کیس قابل تحلیل است؛
۲. نظام تناسبی (رأی گروهی) با تأکید روی معیار کارآمدی؛
۳. نظام مختلط (تلفیقی از نظام اکثریتی و تناسبی).
او، مزیت‌ها و معایب نظام‌های اکثریتی و ساده را به ترتیب آتی برشمرد:
مزیت‌های نظام اکثریتی
۱. این نظام بر یک انتخابات واضح، صریح و شفاف نظر دارد؛
۲. ثبات و پایداری بیشتر می‌آفریند؛
۳. در نظام اکثریتی ساده با رویکرد تک گزینه‌ای به دلیل تحقق نمایند‌گی جغرافیایی، رابطه میان وکیل و موکل خیلی مستحکم است؛
۴. آرأ کمتر ضایع می‌شود؛
معایب نظام اکثریتی
۱. ساده و آسان است، اما از لحاظ اجرایی در افغانستان با چالش روبرو می‌شود – البته در نظام تک کرسی؛
۲. زمینه برای مشارکت احزاب سیاسی کوچک و اقلیت‌های قومی و زبانی را محدود می‌کند؛
۳. زنان، شانس پیروزی در انتخابات تک‌کرسی را ندارند؛
۴. رقابت‌های سیاسی معمولا میان دو حزب بزرگ است که افغانستان از این شرایط مستثناست؛
۵. یک حزب به پیروزی می‌رسد و حزب حاکم خود را از ائتلاف بی‌نیاز می‌داند؛
۶. مشارکت سیاسی اندک و احتمال انحصار قدرت بالاست.
مزیت‌ها و معایب نظام تناسبی ساده
مزیت‌های نظام تناسبی
۱. برای احزاب کوچک و اقلیت‌های اجتماعی شانس بیشتری برای مشارکت در قدرت وجود دارد؛
۲. ساده و بسیط است و مردم با آن زودتر آشنایی پیدا می‌کنند؛
۳. کاندیدان مستقل هم شانس حضور در رقابت‌های انتخاباتی و مشارکت در قدرت را دارند؛
معایب نظام تناسبی
۱. احتمال ضایع شدن آرای عمومی در این نوع نظام بالاست؛
۲. ثبات و پایداری سیاسی کمتر است؛
۳. با کاهش کارآمدی مشروعیت آن نیز کاهش می یابد؛
۴. احتمال تقلب در انتخابات نسبت به نظام اکثریتی بالاست.
همچنین نظام مختلط می‌تواند تلفیقی از مزایا و معایب دو نظام انتخاباتی‌یی که با شرایط اجتماعی و سیاسی افغانستان مطابقت نزدیک دارند، داشته باشد.
آقای دکتر عبدالعلی محمدی استاد دانشگاه و یکی از مهمانان این گفتمان، ضمن موافقت به اصل نظریه نظام تک‌کرسی، اجرایی شدن آن را در نبود احزاب ملی و دموکراتیک که بتوانند تنور دموکراسی را گرم کنند و در وضعیتی که شکاف‌های اجتماعی به شدت فعال داریم، دشوار می‌داند.
آقای محمدی، سیاست جاری افغانستان را مشارکت اقوام در انتخابات و قدرت می‌داند، تا احزاب، جناح‌های سیاسی و افراد.
آقای محمدی، یادآور شد که با اجرایی کردن این طرح، امکان دست‌برد و مداخله‌ی دولت در انتخابات پارلمانی با افزایش حوزه‌های انتخاباتی (قدرت پنهان) در سطح ولسوالی‌ها، بیش از حد بالا می‌رود و بجای اینکه نظام تک‌کرسی یک تخته‌ی خیز برای عبور از سیستم‌های کهنه گردد، به سیاست قومی تداوم می‌بخشد.
جناب آقای دکتر عبدالقیوم سجادی رییس دانشگاه خاتم‌النبیین و نماینده‌ی مردم در پارلمان کشور، در برنامه‌ی میز گرد این سمینار نکاتی را در باره‌ی پیامدهای منفی طرح نظام پارلمان تک‌کرسی برای افغانستان ارایه کرد و هشدار داد که نظر به تناقض و عدم انسجام درونی این نظریه (طرح)، اجرایی شدن آن به «زورمندان محلی» فرصت‌هایی را خلق می‌کند که برای تحقق ارزش‌های دموکراتیک در جامعه، خطرناک است.
وی همچنین گفت: عملی شدن این طرح، راه ورود نسل جدید و مخصوصا تحصیل‌کردگان و روشنفکران را در پارلمان خواهد بست.
۱۳۹۵/۷/۱۵
یک کامنت: “سمینار علمی تک‌کرسی شدن انتخابات پارلمانی در دانشگاه خاتم‌النبیین(ص)”
جدی ۱۸, ۱۳۹۵ at ۱۲:۴۹ ق.ظ
سیدعبداللطیف سجادی میگوید:
تک کرسی شدن انتخابات بخثی بود که به ابتکار دانشکده فقه و حقوق دانشگاه خاتم النبیین(ص) برگزار گردید. خوب است گزارشات مربوط به دانشکده برجسته‌تر مطرح شود. هرجند این پروسه تکمیل نشد. اما کاری که صورت گرفت این بود که یکی از اعضای گروه مکلف شد تا قانون انتخابات را مورد نقد قرار دهد که در این خصوص از استاد عزیزالله فصیحی بابت اجرای این کار علمی تشکر و قدردانی می گردد.
دانشکده فقه و حقوق افتخار دارد که در یک دهه گذشته از ۱۰۰۰ نفر فارغ التحصیل دوره لیسانس در ۹ رشته بیش از ۵۰% (۵۰۸ نفر) آنها دانشجویان رشته فقه و حقوق هستند. اکثریت این عزیزان یا بورسیه شدند و یا در داخل کشور مدرک ماستری شان را گرفته و فعلا یا جذب دولت جمهوری اسلامی افغانستان گردیده و یا در دانشگاهها و موسسات تحصیلات عالی خصوصی دیگر کرسی تدریس دارند و یا مناصب درجه ۱ و ۲ آنها را به خود اختصاص داده اند. امیدوارم این خبر سرلوحه سایت دانشگاه قرار گیرد.
