دانشکده طب معالجوی
طب معالجوی یک دانش کاربردی است، هدف آن حفظ و ارتقاء صحت، تداوی امراض و بازتوانی آسیبدیدگان است. این منظور با شناخت امراض، تشخیص، تداوی و جلوگیری از بروز آنها به انجام میرسد. دانش طب بر روی طیف وسیعی از رشتهها بنا شده است. امروزه هدف دانش طب استفاده از فنآوریهای دانش محور و استدلال قیاسی برای رسیدن به راهحل مشکلات کلینیکی است.
در تدوین برنامه درسی (Curriculum) جدید، تلاش شده است که آخرین تحولات در حوزه طب معالجوی در دانشگاههای خارج از کشور مورد مطالعه قرار گیرد و جدید ترین تغییرات در این حوزه با توجه به نیازمندیهای علمی و کاربردی آنها در کشور ما، در برنامه این رشته منظور و ملحوظ گردد.
دانشکده طب معالجوی دانشگاه خاتم النبیین(ص)، در سال ۱۳۹۰ با مجوز رسمی از وزارت محترم تحصیلات عالی افغانستان تأسیس و در بهار سال ۱۳۹۰ اقدام به جذب و پذیرش محصل نمود. این دانشکده دارای چهار دیپارتمنت بوده و برنامههای آموزشی در مقطع MD تایم روزانه را در رشته طب معالجوی برگزار میکند. این دانشکده درسال ۱۳۹۶ اولین فارغان خودرا به جامعه طبی افغانستان تقدیم نمود تا مصدر خدمت به جامعه رنجدیده افغانستان شود.
دانشکده طب معالجوی دانشگاه خاتم النبیین(ص) دارای تعمیر مناسب و مجهز به وسایل آموزشی و آسایشی لازم می باشد. این دانشکده دارای تعداد ۱۴ صنف است که دارای امکاناتی مثل وایت بورد، پروژکتور، LCD، چوکیهای مناسب و نور کافی میباشد.
دانشکده طب معالجوی دانشگاه خاتم النبیین(ص) دارای ۱۳ لابراتوار مجهز شامل لابراتوارهای آناتومی، هیستولوژی، پاتولوژی، بیوشیمی، کیمیا، میکروبیولوژی، بیولوژی و skill lab میباشد.
نیازسنجی عمومی
بررسی اجمالی وضع موجود خدمات صحی در كشور بوضوح نشان مي دهد كه فقط ساكنين شهرهاي بزرگ از خدمات صحی و تسهیلات آن به صورت نسبی برخوردارند، ولی طبقات مستضعف و آنانیکه در مناطق دور افتاده کشور زندگی میکنند متاسفانه از امکانات اولیه خدمات صحی بی بهره ماندهاند و این به علت کمبود نیروی مسلکی، عدم توزیع صحیح آنها و همچنان محدود بودن امکانات آموزشی طبی بوده است. براساس برآوردي كه به عمل آمده، تعداد كل داکتران موجود حتي نيمي از نيازهای صحی جامعه را تامين کرده نميتواند. برای رفع این مشکل باید با گسترش دانشکدههای طب در سطح کشور و به کارگیری کلیه امکانات خدمات صحی در افزایش نیروی مسلکی کوشید. بدین منظور ایجاب می کند که تأسیس و راه اندازی همچو مراکز آموزشی را در چارچوب قوانین وزارت محترم تحصیلات عالی کشور داشته باشیم تا بتوانیم با آموزش صحیح، افراد مسلکی و کار َآمد را تربیه نموده و کمیت و کیفیت خدمات آموزشی طبی را بالا برده بطوریکه پس از فارغ التحصيل شدن در رفع نيازهای جامعه در همه نقاط كشور يكسان خدمت نمایند.
برای برپایی رشته طب معالجوی در دانشگاه خاتم النبیین(ص) نیازسنجی عمومی به شیوه پرسشنامه با اشتراک مراجع ذیل صورت گرفت:
– وزارت تحصیلات عالی
-وزارت صحت عامه
– شفاخانه علی آباد
– شفاخانه جمهوریت
– شفاخانه استقلال
– شفاخانه انتانی
– شفاخانه توبرکلوز
در نتیجه مراجع مذکور به ضرورت ایجاد رشته طب معالجوی در دانشگاه خاتم النبیین(ص) صحه گذاشتند.
بعد از اجرای نیازسنجی عمومی، به نیازسنجی آموزشی پرداخته شد. در این نیازسنجی، به منظور رسانیدن دانشها، مهارتها، و تغییرات سلوکی به دانشجویان از مراجع فوق الذکر به شیوه پرسشنامه معلومات لازم جمع آوری گردید و نظریات مفیدشان در محتوای کریکولم وسیعا در نظر گرفته شد.
تدوين موفقيتآميز برنامه درسي مستلزم درنظرگرفتن وجوه گوناگون است. در دنياي امروز، دانشگاهي موفق است که پاسخگوي نيازهاي واقعي جامعه انساني باشد و بتواند فارغ التحصيلاني توانمند و کارآمد را پرورش دهد؛ افرادي که هم قادر به تأمین نيازهاي نهادهاي اجتماعي باشند و هم به مثابه نوعي بازخور، با استخدام در ترکيب هيأت علمي دانشگاهها و یا تلاش برای نظريهپردازي، به تقويت چرخههاي مؤثر پيشرفت و توسعه علم کمک نمايند.
کشور ما افغانستان به دلیل اینکه در گذشته با چالشهای مهم مواجه بوده است، و با توجه به اینکه در آغازین مراحل حرکت به سمت توسعه و انکشاف خدمات صحی قرار دارد، ضرورت مبرم به توسعه منابع انسانی در عرصه علوم طبی میباشد.
فارغ التحصیلان این رشته، با توجه به آموزشهایی که میبینند، هم میتوانند در سطوح مدیریتی ارگانها و وزارتخانههای مرتبط با خدمات صحی به کار اشتغال ورزند و هم در شفاخانهها، کلینیکها و سایر مراکز صحی به ارائه خدمات صحی بپردازند و یا در مراکز تحصیلات عالی به امر آموزش محصلین بپردازند. علاوه بر این، فارغ التحصیلان این دوره می توانند در کارهای پژوهشی و تحقیقاتی که امروز در موسسات بزرگ از اهمیت زیادی برخوردار است، مشغول بکار شوند.
- تربیت نیروی مسلکی آراسته با اخلاق اسلامی و طبی
- آشنا ساختن دانشجویان با مباحث و مضامین علوم طبی در زمینههای مختلف.
- تربیت افراد کارآمد با توانایی علمی و عملی که قابلیت و توانایی جهت وقایه و معالجه امراض را داشته باشند و بتوانند در مراکز صحی کشور مثمر واقع شوند.
- تعمیم و گسترش نیروهای مسلکی مورد نیاز کشور.
- قادر ساختن دانشجویان در جهت استفاده از آخرین منابع علمی و بهره گیری از اطلاعات جدید.
- آشنایی با اولویتها و مسائل صحی منطقه و جهان
- مستعد و نیرومند ساختن دانشجویان در جهت تلاش برای ارائه راهکارهای گسترش صحت در جامعه و گرایش به عدالت در صحت.
مطابق نظامنامه آموزشی این دانشگاه مدت تحصیل در این دوره حداقل شش سال و حداکثر هشت سال میباشد. هر محصل میتواند در هر سمستر حد اقل ۱۷ کریدیت و حد اکثر ۲۱ کریدیت را انتخاب نماید.
این دوره تحصیلی شامل سه مرحله میباشد:
۱٫پاراکلنیک Basic))
- کلنیک
- ستاژ
- پاراکلنیک: مدت زمان این مرحله ۲ سال است در این مرحله دانشجویان دروس اساسی(Basic) و مرحله اول دورس عمومی و اختصاصی را می گذرانند.
هدف: هدف از اين مرحله، آموزش ساختمان بدن انسان و اعمال فيزيولوژيك آن و همچنين شناخت عوامل بيولوژيك، پتالوژیک و مكانيزمهاي دفاعي بدن در برابر آنها و اصول آسيبهاي بدن انسان و آشنا ساختن محصلان با اصول مسائل صحی است.
حد اکثر مدت زمان در این مرحله ۳ سال است
- کلنیک:
هدف از این مرحله تشخیص امراض از دیدگاه کلینیکی و لابرتواری و بدست آوردن توانایيهاي لازم در بكار بردن انديشه و استقلال فکری و نتيجهگيري سريع به منظور برخورد منطقي و صحیح با مریض و طراحی تدابیر وقایوی و تداوی میباشد.
مدت زمان : مدت زمان در این مرحله ۳ سال است که طی آن دورههای پراکتیک از دروس داخله، جراحي، اطفال، نسائی ولادی، چشم، گوش و حلق و بيني، عقلی و عصبی، راديولوژي، جلدی و زهروی و واحدهاي باقيمانده تئوری از دروس عمومي و اختصاصی گذرانده میشود.
دوره کلینیکی شامل دو بخش است:
- آموزش دانشجویان بر بالین مریضان در شفاخانهها
- گذراندن دروس تئوری در دانشکده: حد اکثر مدت زمان گذراندن این مرحله ۴ سال است.
دوره ستاژ:
هدف از این مرحله پرورش مهارتها و تقويت قدرت تصميمگيري و افزايش اتكاء به نفس و همچنین برخورد مستقيم دانشجو با مسائل تشخیصی و تداوی و واگذار کردن این مسئولیت به عهده او میباشد.
زمان مطلوب این دوره یک سال است که در این مدت دوره هاي داخله عمومی، جراحي، اطفال، نسائی ولادی، جلدی زهروی، وقایه، گوش و حلق و بيني، چشم، عقلی و عصبی، طب عدلی، انتانی و توبرکلوز توسط دانشجویان گذرانده ميشود.
مکان گذراندن این دوره فقط در شفاخانهها تحت نظر اساتید میباشد.
منوگراف(Thesis)
هدف: متبارز و آشکار نمودن تواناییهای فردی و علمی دانشجویان و همچنان آموزش دادن در جهت کسب مهارتهای علمی و تحقیقاتی در آینده.
منوگراف ۶ کریدیت است و هر دانشجو باید حداقل یک سال قبل از اتمام دوره تحصیلی خود موضوع آن را تحت نظر استاد راهنما مشخص نموده و قبل از فارغ التحصیل شدن آن را دفاع نماید.
نظام آموزشی این دانشگاه بر اساس سیستم کریدیت ارائه میشود که هر کریدیت شانزده ساعت میباشد.
تعداد کریدیتهای این دوره ۲۴۶ کریدیت می باشد و دانشجویان برای تکمیل این دوره تحصیلی این تعداد کریدیتها را بگذرانند. از مجموع (۲۴۶) کریدیت، ۸۰ کریدیت دروس اساسی، ۱۰۴ کریدیت دروس اختصاصی، ۲۰ کریدیت دروس عمومی، ۳۶ کریدیت دوره ستاژ و ۶ کریدیت مونوگراف (Thesis) میباشد.
دروس اساسی: ۸۰ کریدت |
دورس اختصاصی: ۱۰۴ کریدت |
ستاژ: ۳۶ کریدت |
عمومی: ۲۰ کریدت |
منوگرافThesis)) ۶ کریدت |
مجموع: ۲۴۶ کریدت |
طب معالجوی، همانند بسیاری از رشتههای دیگر، دارای ماهیت چند رشتهای است و بنابراین، موفقیت در تحقق اهداف آموزشی این دوره متوقف بر آشنایی و کسب توانایی علمی در تعدادی از زمینههای علمی است. از این رو، مجموعه کریدیتهای این رشته به چهار دسته تقسیم میشوند:
ردیف | نوع مضمون | تعداد کریدیت |
۱ | مضامین اساسی | ۸۰ |
۲ | مضامین اختصاصی | ۱۰۴ |
۳ | مضامین دوره ستاژ | ۳۶ |
۴ | مضامین عمومی(دانشگاه شمول) | ۲۰ |
۵ | منوگراف | ۶ |
۶ | جمع کل کریدیتها | ۲۴۶ |
آموزش دوره طب معالجوی همانند سایر رشتهها در دانشگاه خاتم النبیین(ص) مطابق سیستم «کریدیت» صورت میگیرد که جدیدترین و معیاریترین سیستم تحصیلی در دنیا است. این سیستم تحصیلی مورد تأیید و تأکید وزارت تحصیلات عالی افغانستان نیز میباشد. طبق سیستم کریدیت، هر محصل در دوره MD حدود ۲۴۶ کریدیت را طی ۱۲ سمستر (شش سال تحصیلی) آموزش میبیند. هر کریدیت، به مقدار مضمونی گفته میشود که محتوای آن طی ۱۶ ساعت آموزش داده میشود.
۵- مضامین (کتگوری و فیصدی آن ها)
مضامین رشته طب معالجوی به چهار کتگوری تقسیم می گردد:
- مضامین عمومی و پوهنتون شمول. این دسته از مضمین حدود ۶/۵% کل مضمون های دوره را شامل میگردد.
- مضامین اساسی. این دسته از مضامین حدود ۶/۳۱% کل مضمون های این دوره را شامل میگردد.
- مضامین اختصاصی و ستاژ . این دسته از مضامین حدود ۴/۶۰% از کل مضامین را شامل میگردد.
- منوگراف. حدود ۴/۲% از مضمونهای دوره را شامل میگردد.
محصلین دوره طب معالجوی، علاوه بر گذراندن دروس نظری، به تناسب مضامین، دورههای پراکتیک بخشهای مختلف کلینیکی را در شفاخانهها نیز پشت سر میگذارند تا با مشاهده عملی پروسه تشخیص، تداوی و فالوآپ بیماران را نیز یاد بگیرند و آموختههای تئوریک خود را در مرحله عمل به اجرا بگذارند.
برای این که محصل مفردات هر مضمون را به خوبی فرا بگیرد نیاز دارد که مباحث تئوریک را بصورت پراکتیک در لابراتوارها و شفاخانهها نیز یاد بگیرد. از کل مضامین در حدود ۵۷% تئوری و ۴۳% پراکتیک میباشد.
در دوره طب معالجوی، به تناسب مضامین در نظر گرفته شده، از روشهای آموزشی مختلف استفاده میشود. در مجموع روشهای مورد استفاده در تدریس این رشته، یک یا ترکیبی از روشهای ذیل میباشد.
- روش لکچر: این روش در مضامینی که بیشتر جنبه مبانی و نظری دارند و نیاز است که حجم زیادی از معلومات به فراگیر منتقل شود، مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش، مفاهیم و مباحث بطور شفاهی به دانشجویان انتقال داده میشود.
- روش اکتشافی: زمانی که دانشجویان معلومات اولیه در مورد رشته را بدست آوردند، زمان آن میرسد صنف حالت فعال به خود بگیرد و دانشجویان به تفکر و یافتن پاسخها قبل از طرح پاسخ از جانب استاد واداشته شوند. برای تحقق این خواسته، از دانشجویان خواسته می شود که دانشها و باورهای جدید را فعالانه بیاموزند و در طرح بحث و نقادی آن با استاد و همشاگردیهای خود مشارکت نمایند.
- روش پرسش و پاسخ: برای اطمینان از یادگیری مضمون، بخشی از پروسه آموزش به پرسش و پاسخ از دانشجویان اختصاص داده می شود. این کار هم در مورد مباحث از قبل آموزش داده شده و در مورد مباحث جدید صورت میگیرد تا هم روحیه خلاقیت و تفکر در دانشجویان تقویت شود و هم بر اثر تکرار و بازگویی مباحث، زمینه نهادینه شدن آنها فراهم گردد.
- آموزش کلینیکی: زمانی که دانشجویان چهار سمستر تحصیلی را پشت سر گذاشتند و تا حدودی ذهنیت علمی نسبت به رشته پیدا کردند، برای تطبیق آموختههای شان در زمینه طب به وارد شفاخانهها نیز میشوند.
- تحقیق و حل مسئله: در این روش، به تناسب توان محصلان به آنها موضوع داده میشود تا اطلاعات و معلومات خود را از طریق مطالعه و بررسی بیشتر افزایش دهند و نیز مسایلی جهت یافتن راه حل برای آنها پیشنهاد میگردد تا در فرصت زمانی داده شده، نتیجه کار خود را گزارش دهند.
- کار گروهی: از آنها که یکی از مهارتهای انسانی مورد نیاز، توانایی ارتباط و کارگروهی با دیگران می باشد، در برخی مضامین اعضای صنف به گروه های خرد چند نفره تقسیم میشوند و به آنها کار گروپی داده میشود. مسئولیت و امتیاز کار به همه تعلق میگیرد.
ارزیابی دانشجویان در دوره طب معالجوی با استفاده از روشهای مختلف صورت میگیرد. از مجموع ۱۰۰ نمرهای که به هر مضمون به عنوان امتیاز تعلق میگیرد، ۶۰ درصد آن مربوط به امتحان کتبی پایان سمستر، و مابقی به اموری مانند حضور منظم در صنف، انجام کار خانگی، حل تمارین، فعالیت در داخل صنف و غیره به تشخیص استاد مربوطه، تعلق میگیرد.
نحوه توزیع نمرات در مجموع به شیوه ذیل میباشداز:
- حضور منظم در صنف با حفظ نظم عمومی ( ۱۰ %)
- ارائه کارخانگی و فعالیتهایی نظیر: پرسش و پاسخ از مضمونهای گذشته و از مضمون حاضر (۱۰% )
- ارزیابی وسط سمستر: این ارزیابی در ختم هفته هفتم انجام میشود که امتحان۲۰ % گفته میشود (۲۰ %).
- ارزیابی ختم سمستر (امتحان نهایی) این ارزیابی در ختم سمستر به صورت کتبی انجام می پذیرد. (۶۰%).
محمد لطیف نظری
موقف اداری: رئیس دانشکده طب معالجوی
درجه تحصیل: ماستری
رتبه علمی: پوهنیار
سابقه کاری:
آثار علمی:
چشم انداز (Vision)
دانشکده طب معالجوی قصد دارد در ارتقاء صحت جامعه با تربیت نیروهای کارآمد، ارائه خدمات صحی معیاری و پژوهش های کاربردی در منطقه پیشتاز باشد.
بیانیه مأموریت (Mission)
تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص، بستر سازی جهت انجام پژوهشهای کاربردی و اساسی، ارائه خدمات صحی متناسب با استندردهای جهانی به منظور کمک به سلامت افراد جامعه و نیازهای صحی کشور.
هزینه تحصیلی سمستر وار رشتهی طب معالجوی مبلغ 55000 افغانی است.

علی احمد مکارم بختیاری
موقف اداری: معاون علمی تدریسی
درجه تحصیل: ماستری
رتبه علمی: پوهنمل
سابقه کاری:
آثار علمی:

سید یوسف موسوی
موقف اداری: معاون پژوهش و فنآوری
درجه تحصیل: Ph.D
رشته تحصیلی: فزیولوژی
رتبه علمی: پوهندوی
سابقه کاری:
آثار علمی:

محمدلطیف نظری
موقف اداری: رئیس دانشکده طب معالجوی
درجه تحصیل: ماستری
رتبه علمی: پوهنیار
سابقه کاری:
آثار علمی:
جعفر علی مرادی
درجه تحصیل: ماستری
رتبه علمی: پوهنیار
سابقه کاری:
آثار علمی:
خانعلی محمدی
موقف اداری: رئیس دیپارتمنت صحت عامه
درجه تحصیل: Ph.D
رشته تحصیلی: صحت عامه
رتبه علمی: پوهندوی
سابقه کاری:
آثار علمی:

موسی بشیر
موقف اداری:
درجه تحصیل: ماستری
رشته تحصیلی: آموزش بهداشت
رتبه علمی: پوهنیار
سابقه کاری:
آثار علمی:
کانالهای ارتباطی با دانشکد انجنیری:
شماره تماس: 0706297585
تلگرام و واتساپ: 0706297585
ایمیل آدرس: m.eisanaweed@gmail.com
فس بوک: دانشکده انجنیری خاتم النبیین (ص)